නන්දා ඇයගේ කායික සුන්දරත්වයට බෙහෙවින් ඇලුම් කළ නිසා, බුදුරජාණන් වහන්සේ සෘද්ධි බලයෙන් ඊටත් වඩා ඈට වඩා සත සහස්‍ර ගුණයෙන් රූමත් කාන්තාවකගේ දර්ශනයක් මවා පෑහ.

ඇය සිටියේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අසල භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පවන් සලමින්ය. ඇය ඇත්ත වශයෙන්ම ලස්සන නව යොවුන් යුවතියකි. අගේ අඩුවක් දකින්න නැත්තේමය, සෑම අංගයක්ම පිරිපුන් සුන්දරත්වයකින් යුතු විය. නන්දා ඇය දෙස ඇස් දල්වා බලා සිටියා ය. මොහොතකින් ඒ කාන්තාවගේ රූපයේ සැලකිය යුතු වෙනසක් සිදුව ඇතිබව නන්දාට නිරීක්ෂණය වුනත් ඒ කුමක්ද යන්න ඇයට හරියටම තෝරා බේරා ගැනීමට නොහැකි වුනේ ඒ කාන්තාව තවමත් එතරම්ම සුන්දර නිසා ය. මොහොතකින්, සිදු වූ වෙනස කැපී පෙනෙන්නට විය, ‘ඇය වයසට යමින් සිටී’,නන්දාට කියවුනි. තවත් තත්පර ගණනකින් ඒ ලස්සන රූපයේ අඩු ලුහුඬු තැන් පෙන්වා අවසන් කළ නොහැකි තරමට ඒ රූපය වෙනස් වී ගියයුරු නන්දා නිරීක්ෂණය කළා ය. අහෝ, දැන්නම් ඈ හොඳටම දිරාපත් වී ගොස්ය, කොන්ද වක ගැසී ඇත, අක්බඹරුවන් කේෂ කලාපය වෙනුවට සුදු පැහැ අස් කෙඳි හා සමාන කිසිවක් දිස්වෙයි. දත් කැඩී ලොඹු ඉදිරියට නෙරා ඇත. ‘දැන්නම් ඇය විරූපී බව අන්ධයෙකුට වුවත් තේරේ’. නන්දා තනිවම සිතුවා ය. මොහොතකින් දුර්වල ඒ කාන්තාව බිම ඇද වැටුනා ය, ‘ අහෝ ඈ මිය ගියා ද?’ තිගැස්සී ගිය නන්දා වහා ඈ වෙත දිව යාමට සැරසුනාය, එවිටම නදාට සිහි ඉපැදිනි, ඈ ලැජ්ජාවෙන් තමා තිගැස්සී ගිය ආකාරය කිසිවෙකුත් දුටුවාදැයි විපරම් කරමින් යටැසින් වටපිට බැලුවා ය. කිසිවෙකුත් ඈ දෙස බලා නොසිටී, නමුත් එක් අයෙකු හැරුණු කොට. තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණෝ මහා කාරුණික දෑසින් ඈ දෙස බලා සිටිනා සේක. ඉන් මතු සිදු වූ සියල්ල නන්දා ථේරි අපදානයේ මෙසේ සඳහන් ව එයි:

“එකල්හි මාගේ සොහොයුරුවූ, මහා කාරුණික බුදුරජතෙම කලකිරුණු සිත් ඇති මා දැක මෙම ගාථාවන් වදාළ සේක.

ආතුරං කුණපං පූතිං, පස්ස නන්දෙ සමුස්සයං;
අසුභාය චිත්තං භාවෙහි, එකග්ගං සුසමාහිතං.

නන්‍දාවෙනි, රෝගීවූ, අපිරිසිදුවූ, කුණුවූ ශරීරය දෙස බලනු මැනව. එකඟව සමාධියෙන් යුතුව අශුභය කෙරෙහි සිත වඩනු මැනව.

යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං;
දුග්ගන්ධං පූතිකං වාති, බාලානං අභිනන්දිතං.

මේ කය යම් සේද, මේ (මළ තැනැත්තාගේ) කයද එබඳුය. මේ කය (උඩුකුරුව හෝනේ) යම්සේද, මේ (නොමළාවූ සත්ත්‍වයාගේ) කයද එබඳුමය. නුවණ නැතියවුන් විසින් පතන ලද (මේ කය) කුණුවූ දුඟඳ හමයි.

එවමෙතං අවෙක්ඛන්තී, රත්තින්දිවමතන්දිතා;
තතො සකාය පඤ්ඤාය, අභිනිබ්බිජ්ඣ දක්ඛසි

මෙය මෙසේ දිව රෑ දෙක්හි අනලසව බලන්නී, ඒ හේතුවෙන් සිය නුවණින්ම කලකිරී දක්නෙහිය.” (කියායි.)

ඉක්බිති මම සුභාෂිතවූ මෙම ගාථාවන් අසා අතිශයින් කලකිරුණී, එහි සිටියා, විදසුන් වඩන්නී රහත්බවට පැමිණියෙමි.

— නන්දා ථේරිඅපදානය —

********************************

එමඟින් නන්දාට, රූපයේ පවතින අරුත්විරහිත බව සැබෑවටම දැන ගත හැකි විය. තාරුණ්‍යය සහ සුන්දරත්වය වියැකී යාම, ක්ෂය වීම, මරණයේ ඒකාන්තබව ඇය මනාව තේරුම් ගත්තා ය. ඒ දර්ශනය නන්දාට තදින්ම බලපෑවේ ය. ඇය කම්පනයට පත් විය.

ඇයට අනිත්‍ය පිළිබඳ මෙම  පාඩම ලබා දීමෙන් පසු, බුදුරජාණන් වහන්සේ ඇයට චතුරාර්‍ය සත්‍යය සම්පූර්ණයෙන් විනිවිද යන ආකාරයට ධර්මය පහදා දීමටත්, එමඟින් අරහත්වය පිණිස ඇයව මෙහෙය වීමටත් බුදුරජාණන් වහන්සේ භාවනා විෂයක් ලෙස ඇයට ශරීරයේ අනිත්‍ය හා අසුභය මෙනෙහි කිරීමට පැවරූ සේක..

ආතුරං අසුචිං පූතිං පස්ස නන්දේ සමුස්සයං,
අසුභාය චිත්තං භාවේහි ඒකග්ගං සුසමාහිතං

පින්වත් නන්දා, නිතර ලෙඩ දුකින් පෙළෙන, කුණු වෙලා යන මේ පිළිකුල් ශරීරය දෙස නුවණින්ම බලන්න. සිත හොඳට එකඟ කරගෙන අසුභ භාවනාව වඩන්න.

අනිමිත්තඤ්ච භාවේහි මානානුසයමුජ්ජහ,
තතෝ මානාභිසමයා උපසන්තා චරිස්සසීති

කෙලෙස් සටහන් නැති විදර්ශනාව වඩන්න. හිතේ තියෙන මානය මුලින්ම උදුරලා දාන්න. අවබෝධයෙන්ම මානය නැති කරලා උපශාන්තව ජීවත් වෙන්න.

—- ථේරී ගාථා 19, 20 —-

***********************